Zayandeh River*
For Nafiseh

Use your finger! Use your finger!

You will throw up what you had:

The bitter, the sour, the salty

Floating refuse and sludge   

Lies and bayonets.

Ah, what am I saying

Standing in the dark alcove on the bridge  

Leaning against the stone wall

Sometimes awake, sometimes sleeping?

As far as one can see

There's water, water and water

Snow melted from high summits

Bleeting sheep and goats

Floating waterskin boats  

Ululating women

And kettle-drumming men

Dancers with twirling sticks  

And whirling tunics.

The snow is milked from the breasts of Zard Mountain  

From the maternal stock

The paternal clan

And the ancient tribe,

From the common sorrows and joys

Wandering on mountains

And settling in valleys,

From sorrows of a nomad child

Separated  from his caravan,

From the shooting pain of the first milk

Filling a mother's breasts

To thirsty plains

To the aroma of rice paddies

And the bitter scent of willows

To the fragrant blooming sycamores

To white and black poplars

To wild guavas

Asian pears and apples

To hanging tulips of Feraydan

And sweet almonds of Saman

To the green rice shoots of Lenjam

The red diamond of Fire-Temple Mountain

And the open vista of Marbin,

To the migrant Lor worker

And the Riz water watch

To the thresher of Kalleh

The  fruit grower of Sedeh

And the Donbeh shepherd.

Riding on a packet of timber

I will knock on your door Oh, old city!

So through your veins I stream into your body

And your tributaries

To Jozdan

And Niasarm

To Sarlat

Rokni

And Talvasgan,

To bicycles' rings

Factorys' bells  

And coppersmiths' hammers  

To the spice bazaar

And aroma of Saffron

And rose water

To Naqsh-e Jahan Square

And its scaffolds

To terrified eyes

And dangling bodies

To narrow alleys

And high walls

To closed doors

And veils

To prisons

coffins

And cemeteries,

To the sluggish

And yawning river

And vanishing water

Into Dashti plain

Varzaneh  sands

And Gav-Khani swamp.

Why were you called a life-giving River?

Don't you pour into dead water?

Let me give birth to you again

In the summits of childhood

In the fountain of eternal life

And turn you back

To the green foothills

And open meadows

To your twin river, Karoon

Pouring into the open Gulf

And the warm ocean

And fresh air,

Not to desert

Not to swamp

Not to ...

Use your finger! Use your finger!

You will throw up what you had:

The bitter, the sour, the salty

  Floating refuse and sludge   

Lies and bayonets.

Ah, what am I saying?

Will I pour into the Gav-Khani swamp

With this empty bottle

Or from this dark alcove on the bridge

Will I return to

Marbin groves

Lenjan paddies

Daran meadows

Saman gardens

Kooh-rang

And Zard Mountains  

To join the open seas?

December 1, 1987
Majid Naficy

*- Zayandeh Rood, literally "fertile river", is the name of a river in central Iran.  It emanates from Bakhtiari Mountains, where nomads live. It travels through Char-Mohal region, reaches my native city, Isfahan and finally dissipates into a swamp. From the same mountains, another river by the name of Karoon travels in the opposite direction and empties into the Persian Gulf.

زاینده رود
برای نفیسه

انگشت بزن! انگشت بزن!
هر آنچه خورده ای پس خواهی داد:
تلخ ها، ترش ها و شورها
پسابه های رود، لجن و لای
دروغ ها و سرنیزه ها
آه چه میگویم من
ایستاده در غرفه ی تاریک پل
پشت به دیواره ی سنگی
گاه بیدار و گاه خواب
تا چشم کار می کند
آب است، آب
برفابه ی قله های بلند
های و هوی بزها
مشک های پر باد
کِل کِل زنها
و نقاره ی توشمال
ضرب چوبدستی ها و رقص چوخا
برفی که از پستان زردکوه دوشیده می شود
از نیای مادری
از قبیله ی پدری
از قوم باستانی
از غم ها و شادی های مشترک
از چرخیدن بر کوه ها
و درآمیختن با دره ها
از غم غربت لربچه ای وامانده از کاروان
از تیر دردی که پستان زائو را
به شیر می نشاند
تا دشتهای تشنه
تا بوی خوش شالی
تا بوی گس بید
تا بوی جوانه ی چنار
تا تبریزی ها
تا کبوده ها
تا درختان گونجانی
سیبری ها و سیب ها
تا لاله ی سرنگون فریدن
تا بادام شیرین سامان
تا شالی سبز لنجان
تا نگین سرخ آتشگاه
تا چشم باز ماربین
با کارگر لر
با میراب ریز
با بوجار کله
با باغدار سده
با چوبدار دنبه
سوار بر بستنه ی الوار
ترا دق الباب می کنم
ای شهر کهن!
تا در رگهای تو به گردش درآیم
تا جوزدان، تا نیاسرم
تا سرلت، تا رکنی، تا تلواسگان
تا زنگ دوچرخه، تا بوق کارخانه
تا تاق تاق مس
تا عطر زعفران
تا بوی گلاب
تا میدان نقش جهان
تا چوبه های دار
تا چشم های ملتهب
تا تن های آویزان
تا کوچه های تنگ
تا دیوارهای بلند
تا درهای بسته
تا چادر، تا زندان
تا تابوت، تا پولاد
تا رخوت
تا رسوب آب
تا خمیازه ی رود
در دشتِ دشتی
در ریگزار ورزنه
در باتلاق گاوخانی.
چرا تو را زنده رود نامیدند؟
مگر به مرداب نمی ریزی؟
بگذار تو را از نو بزایم
در قله های کودکی
در چشمه سار بی مرگی
و تو را تکرار کنم
تا کوهپایه های سبز
تا دشتهای روشن
تا کارون همزاد
تا خلیج باز
تا اقیانوس گرم
تا هوای آزاد
نه به ریگزار
نه به مرداب
نه به ...
انگشت بزن! انگشت بزن!
هرآنچه خورده ای پس خواهی داد:
تلخ ها، ترش ها و شورها
پسابه های رود، لجن و لای
دروغ ها و سرنیزه ها
آه چه می گویم من
آیا با این بطری خالی
به مرداب گاوخانی خواهم ریخت!
یا از غرفه ی تاریک این پل
به بیشه های ماربین
به شالیزارهای لنجان
به باغ های سامان
به دشتهای داران
به کوهرنگ
به زردکوه
بازخواهم گشت
تا به دریاهای آزاد بپیوندم؟

اول دسامبر ۱۹۸۷
مجید نفیسی