چهل و دو سال پیش ۱۷ خرداد ۱۳۶۰ برابر با ۷ ژوئن ۱۹۸۱، هشت فروند جنگنده اف-۱۶ آ نِتز نیروی هوایی اسرائیل تحت اسکورت شش فروند جنگنده رهگیر اف-۱۵ آ باز رآکتور فرانسوی اوسیراک یا تموز-۱ مرکز تحقیقات هستهای التويثة عراق در نزدیکی بغداد را در جریان عملیات اپرا (Opera) یا بابل بمباران کردند.
در نتیجه این عملیات، کار نیمهتمام نیروی هوایی ارتش ایران( عملیات شمشیر سوزان) که پیشتر این نیروگاه را در تاریخ ۸ مهر ۱۳۵۹ بمباران کرده بود، تکمیل شد و از دستیابی عراق به سلاح اتمی جلوگیری شد.
نخستینبار در ۸ مهر ۱۳۵۹، سرگرد محمدحسین (محمدحسن) قهستانی و ستوان محمد جوانمردی سوار بر یک فروند جنگنده بمبافکن همهمنظوره اف-۴ئی فانتوم ۲ که جهت بمباران پالایشگاه الدوره بغداد بر فراز این شهر در حال پرواز بودند، توجهشان به تأسیسات مرکز تحقیقات اتمی التويثة جلب شد و تصمیم به بمباران آن گرفتند و چون با ساختار آن آشنایی کاملی نداشتند، تنها موفق به تخریب ساختمانهای اداری آن شدند و رآکتورهای تموز-۱ و ۲ که فرانسه مشغول ساخت آنها بود، آسیبی ندیدند.
حمله هوایی اتفاقی ایران به این تأسیسات باعث افشا شدن ناخواسته برخی از اطلاعات مربوط به تلاش دولت بعثی عراق به رهبری صدام حسین جهت دستیابی به سلاح اتمی بود؛ سلاحی که در صورت ساخت آن بهطور قطع علیه ایران و اسرائیل استفاده میشد و میتوانست صدها هزار نفر را به کام مرگ بکشاند.
افشای این اطلاعات سبب شد اسرائیل، پیش از دستیابی عراق به قابلیت ساخت سلاح اتمی، این تأسیسات را بمباران کند. اگرچه این حمله انتقاد دولت ایالات متحده آمریکا و فرانسه و همچنین شورای امنیت سازمان ملل را در پی داشت اما جان میلیونها نفر را نجات داد.
جزئیات نخستین حمله هوایی به اوسیراک که توسط نیروی هوایی ایران صورت گرفت
صبح روز هشتم مهر، دو فروند جنگنده بمبافکن اف-۴ئی فانتوم ۲ از پایگاه سوم شکاری تاکتیکی نوژه (شاهرخی سابق) در نزدیکی همدان به پرواز درآمدند تا پالایشگاه الدوره بغداد را بمباران کنند.
خلبانان هواپیمای شماره یک دستهپروازی سرگرد محمدحسین قهستانی و ستوان محمد جوانمردی بودند و خلبانان هواپیمای شماره دو ستوان حسن طالب مهر و ستوان اکبرپور سرابی. قهستانی در حقیقت جمعی گردان ۱۱ آموزشی فرماندهی هوایی بود که به پایگاه سوم شکاری تاکتیکی منتقل شده بود. مدتی پس از این عملیات، قهستانی به علت مهارت و تواناییهای پروازیاش به سمت فرمانده گردان ۶۱ شکاری تاکتیکی در پایگاه ششم شکاری تاکتیکی در بوشهر انتخاب شد.
هر دو هواپیما حامل ۶۷۶۸ پوند (۳۰۶۹ کیلوگرم) بمب در ارتفاع ۱۶۰ پایی (۴۸ متری) از سطح زمین به بغداد رسیدند. خلبانان هواپیماها پیش از رسیدن به نقطه از پیش تعیینشده که مختصاتش به سامانهٔ ناوبری هواپیما وارد شده بود، اقدام به اوجگیری کردند، اما به جای پالایشگاه الدوره نیروگاه هستهای التويثة را در برابر خود مشاهده کردند. لیدر یا رهبر دستهپروازی، سرگرد قهستانی، تصمیم میگیرد این تأسیسات را به جای پالایشگاه الدوره بمباران کند که در نتیجه آن ساختمانهای اداری این نیروگاه که مورد استفاده مهندسان و کارگران فرانسوی و روسی و عراقی بود، هدف قرار میگیرند. اگرچه راکتور تموز-۱ و ۲ از این بمباران جان سالم به در بردند، اما این حمله در روند تکمیل این دو رآکتور وقفهای چندماهه ایجاد کرد.
سرنوشت نخستین خلبانی که تأسیسات اتمی عراق را بمباران کرد
سرگرد قهستانی در تاریخ ۱۹ دی ۱۳۵۹ جانش را از دست داد. در آن تاریخ او به همراه خلبان کابین عقبش ستوانیکم عبدالرضا کوپال قرارگاه لشکر نهم عراق را در غرب هویزه در جریان عملیات نصر نیروی زمینی ارتش بمباران کردند. در مسیر بازگشت، هواپیمای اف-۴ئی فانتوم ۲ آنها به شماره ۶۵۹۴-۳ توسط دو سامانه پدافندی عراق (احتمالا از نوع سام ۶) ساقط شد.
گفته میشود پس از برخورد نخستین موشک شلیکشده به هواپیمایش تصمیم به ادامه مسیر میدهد تا هواپیمای آسیبدیدهاش را در پایگاه پنجم شکاری تاکتیکی در امیدیه فرود آورد، اما برخورد موشک دوم به هواپیمایش سبب میشود کنترل از دست او خارج شود و سریعاً به زمین برخورد کند که منجر به کشته شدن او و خلبان کابین عقبش کوپال شد.
قهستانی تا زمانی که جانش را از دست داد، ۲۸۴۸ ساعت پرواز داشت که برای یک خلبان فانتوم در آن سن و درجه پروازی بسیار زیاد بود.
او پیش از انقلاب در گردان ۷۱ آموزشی فرماندهی هوایی در پایگاه هفتم شکاری تاکتیکی در شیراز به آموزش خلبانی هواپیمای جنگنده اف-۴دی مشغول بود و تبحرش در آموزش پرواز بهخصوص در دروس مربوط به پرواز کور (با کمک آلات دقیق) زبانزد خلبانان نیروی هوایی بود.داریوش خیرخواه، یک خلبان سابق جنگنده اف-۴ئی فانتوم ۲ نیروی هوایی ارتش، درباره او گفت:
"با او در پایگاه مودی آشنا شدم ،آرام و متین و پربار. به ایران که برگشتم ،او کابین جلو میپرید و من کابین عقب اف-۴. یاد دارم در بریفینگ بامدادی عملیات مطالبی پیرامون خطر اضافهوزن و چاقی را با توان یک سخنران وارد بیان کرد؛ مطلبی که به دانش و سواد یک پزشک بیشتر نزدیک بود. همیشه دوست داشتم بک سیت او بپرم ،چون از او میآموختم"
تسریع در روند ساخت رآکتور تموز-۱ و نگرانی اسرائیل
پس از حمله هوایی ایران به تأسیسات هستهای عراق، روند ساختوساز در این مرکز سرعت پیدا کرد تا رآکتور اصلی ۴۰ مگاواتی آن یعنی اوسیراک یا تموز-۱ که از نوع آب سبک بود، سریعاً تکمیل شود. دولت فرانسه ۲۷.۵ پوند برابر با ۱۲.۴ کیلوگرم سوخت اورانیوم ۲۳۵ با غنای ۹۴ درصد جهت استفاده این رآکتور به عراق تحویل داد. علاوه بر خرید سوخت از فرانسه جهت استفاده در رآکتور تموز-۱ و همچنین رآکتور تحقیقاتی پنج مگاواتی تموز-۲ ساخت فرانسه و یک راکتور ۲ مگاواتی تحقیقاتی روسی (ساخته شده توسط اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۳۴۶)، دولت عراق یکصد تن کیک زرد یا اکسید اورانیوم غلیظشده (U3O8) از پرتغال و یکصد تن دیگر از نیجر خریداری کرد بدون آنکه توضیحاتی به آژانس بینالمللی انرژی اتمی دربارهٔ استفاده از آنها ارائه دهد.
پیشتر، در سوم آبان ۱۳۵۸، صدام حسین در جریان یک سخنرانی تبلیغاتی و ضد اسرائیلی اعلام کرده بود که جهان عرب باید سریعاً به سلاح اتمی دست پیدا کند زیرا اسرائیل خود به دنبال چنین سلاحی است و اگر به آن دست پیدا کند، کشورهای عربی را نابود خواهد کرد.
تلاش برای تسریع روند تکمیل رآکتور اوسیراک یا تموز-۱، واردات دویست تن کیک زرد، خریداری و واردات سلولهای داغ رآکتور از ایتالیا و انجام مذاکرات جهت خریداری سریع یک رآکتور اورانیوم با قابلیت استفاده از کیک زرد بهعنوان سوخت جهت تولید میزان قابلتوجهی پلوتونیوم، همگی در راستای دستیابی سریع عراق به سلاح اتمی بود.
زندگینامه سرگرد محمدحسین قهستانی :
دوم فروردین ۱۳۲۵، در تهران چشم به جهان گشود. پدرش رضا و مادرش،صغرا نام داشت. تا پایان دوره کارشناسی در رشته علوم فنون نظامی درس خواند. خلبان ارتش بود. سال۱۳۵۰ ازدواج کرد و صاحب یک پسر و یک دختر شد. به عنوان نیروی هوایی ارتش در جبهه حضور یافت. نوزدهم دی ۱۳۵۹، در دشت هویزه شهید شد. تاکنون اثری از پیکرش بدست نیامده است.
نمایش گالری در اندازه بزرگ
روح تمامی شهدای دلیر ارتش ایران شاد و یادشان گرامی باد